Πάμε να παίξουμε;

Συνέντευξη με τον Νίκο Πολίτη, τον Συριανό μουσικό που έχει παίξει με πολλούς από τους σπουδαιότερους Έλληνες καλλιτέχνες.

Δημήτρης Πουλικάκος και Εξαδάκτυλος, Socrates, Παύλος Σιδηρόπουλος, Φατμέ. «Μεταφοραί – εκδρομαί ο Μήτσος», ο δίσκος του Πουλικάκου που ύστερα από πολλά χρόνια τον ξανακούω γράφοντας αυτές τις γραμμές. «Crazy Love στου Ζωγράφου», το λάιβ της βροχής, που στη φωτογραφία του οπισθόφυλλου διακρίνω στις κερκίδες τον αδελφό μου και δυο τρεις ακόμη φίλους. «Αλδεβαράν», η ταινία του Ανδρέα Θωμόπουλου που την είχα δει σε μεταμεσονύκτια προβολή στην τηλεόραση όταν ήμουν μαθητής. Ονόματα και τίτλοι που έγραψαν μερικές από τις πιο έντονες στη μνήμη μου στιγμές του ροκ στην Ελλάδα. Και από την άλλη Μίκης Θεοδωράκης, Γιάννης Μαρκόπουλος, Χάρις Αλεξίου, Γιώργος Νταλάρας, Γιάννης Πάριος, Βαγγέλης Γερμανός. Μερικοί από τους σπουδαιότερους συνθέτες και ερμηνευτές μας. Συνδετικός κρίκος ανάμεσα σε όλα αυτά ένας Συριανός.

Αρχές της δεκαετίας του ’60 ο Νίκος Πολίτης, στην πρώτη τάξη του δημοτικού ακόμη, εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στον Πειραιά. Τα πρώτα μουσικά ερεθίσματα ήρθαν μέσα από το σπίτι, μιας και ο πατέρας του λάτρευε την όπερα. Είχε την τύχη να γνωριστεί γρήγορα με άτομα που θα έπαιζαν σημαντικό ρόλο στα ελληνικά μουσικά πράγματα. Έτσι από την εφηβεία του ρίχτηκε με τα μούτρα σε αυτό που θα έμενε πιστός για πάντα. Και δεν άργησε να γίνει ο σολίστας και ο συνεργάτης που όλοι οι καλλιτέχνες θα ήθελαν να έχουν δίπλα τους. Για τον ήχο του στην κιθάρα και το μπάσο, αλλά και για τη συνέπεια, την αφοσίωση και τη σεμνότητά του.

Τον γνώρισα από κοντά τον Αύγουστο του 1982 στο ΠΕΜΙΛΑ. Έναν μουσικό χώρο που είχαν δημιουργήσει στον δρόμο προς τα Τάλαντα ο Πέτρος Παλαιολόγος, ο Δημήτρης Μαραγκός, ο Δημήτρης Δαρζέντας και ο Λάκης Δοναδίκης και που τον ονόμασαν έτσι παίρνοντας τα δύο πρώτα γράμματα από το μικρό όνομα του καθενός. Για μένα ήταν η πρώτη φορά που θα έπαιζα μπροστά σε κόσμο με το Δίλεπτο Μίσους, ένα συγκρότημα που μόλις είχαμε φτιάξει με τον Χάρη Βεκρή, τον Γιάννη Ρούσσο και τον ξάδερφό του επίσης Γιάννη Ρούσσο. Έπαιζαν και οι Stress, ένα επίσης πρωτοεμφανιζόμενο γκρουπ από τη Σύρο. Ο Νίκος Πολίτης, σε ένα διάλειμμα από τις πολλές του υποχρεώσεις στην Αθήνα  θα εμφανιζόταν αμέσως μετά, μαζί με τον Λευτέρη Χαρκοφτάκη και τον Μιχάλη Ζαράνη. Είναι χαραγμένες στη μνήμη μου εκείνες οι λαμπερές, πεντακάθαρες νότες που έβγαιναν από τη stratocaster του καθώς έπαιζε το θέμα του “Wild Dog” από τον δίσκο του Stanley Clarke με τον George Duke. Αλλά θυμάμαι εξίσου έντονα πόσο σεμνός και προσιτός ήταν και πάντα πρόθυμος να ενθαρρύνει όλους εμάς που παιδευόμαστε ακόμη με τα στοιχειώδη. Έτσι ακριβώς είναι και μετά από σαράντα χρόνια ο Νίκος Πολίτης. Με το ίδιο πάθος για εκείνο στο οποίο αφιέρωσε όλη του τη ζωή, που το νιώθεις να αναβλύζει μέσα από κάθε λέξη του στη συζήτηση που κάναμε τον προηγούμενο Οκτώβριο.

Νίκο έφυγες από τη Σύρο πολύ μικρός. Ποιες είναι οι παιδικές σου αναμνήσεις από το νησί; Τα πρώτα σου ακούσματα;

Είναι τόσο πολλές οι παιδικές μου αναμνήσεις… Θυμάμαι με κάθε λεπτομέρεια κάτω από το σπίτι, στο προαύλιο της Μεταμόρφωσης, να παίζω με το χώμα και να ανακαλύπτω τους παπουτσήδες και τα μικρά έντομα της φύσης. Θυμάμαι  επίσης τις βραδινές εκδρομές με το καΐκι για πυροφάνι, την ολονυχτία στην γιορτή της Αγίας Παρασκευής όπου  μαζεύονταν όλες οι οικογένειες και ξενυχτούσαν μέχρι το πρωί, και πολλά άλλα. Είναι τόσο έντονες αυτές οι αναμνήσεις που αισθάνομαι ότι όταν κατεβαίνω για διακοπές, γυρνάω στο σπίτι μου σαν να μην έχω φύγει πότε από το νησί!

Θυμάμαι ακόμη τη μυρωδιά της θάλασσας και του πεύκου. Τα πρώτα ακούσματα ήταν ποικίλα, γιατί ο μπαμπάς ως ναυτικός και πολύ φανατικός με τη μουσική, αγαπούσε πολύ την όπερα, τραγουδούσε και ο ίδιος, είχε φέρει ραδιόφωνο στο σπίτι, ένα Τελεφούκεν, και ένα έπιπλο-πικάπ που έπαιζε δίσκους 78 στροφών. Όπως καταλαβαίνεις τα ακούσματα ήταν πολλά και ιδιαίτερα τα Κουβανοαργεντινέζικα.

Το πρώτο Ελληνικό τραγούδι που άκουσα και πέρασε στην μνήμη μου έντονα, ήταν η «Μαντουμπάλα» που τραγουδούσε ο Καζαντζίδης. Υπήρχε μια ταβέρνα στη στρίψη στα Κύματα, εκεί το άκουσα. Το λέω αυτό γιατί ήταν η πρώτη φορά που άκουγα τόσο δυνατά μουσική από μεγάφωνα.

Τι σημαίνει για ένα παιδί από την επαρχία να βρίσκεται ξαφνικά στην Αθήνα της δεκαετίας του ’60; Τι μουσικά ερεθίσματα υπήρχαν τότε στην πόλη;

Την εποχή του 1960 τα ακούσματα που έρχονταν από Αμερική και Αγγλία ήταν Elvis Presley, The Monkees, η soul μουσική,  οι Shadows από Αγγλία. Γίνεται ένας χαμός από καινούργια ακούσματα. Το 1963 εμφανίζονται οι Beatles με το “Love me do”, οι Stones με το “Satisfaction”. Ο μεγάλος μου αδερφός έχει φτιάξει συγκρότημα και κάνουν πρόβες στο σπίτι, ο ήχος της μουσικής με έχει κατακτήσει. Καταλαβαίνεις…

Φαίνεται λοιπόν ότι το οικογενειακό περιβάλλον ήταν υποστηρικτικό στο να ασχοληθείς με τη μουσική. Τι σε έστρεψε στο ροκ και στο να πιάσεις τελικά στα χέρια σου την κιθάρα και το μπάσο; Πώς βρέθηκες δίπλα στον Πουλικάκο και στη συνέχεια τους Socrates;

Είχα αρχίσει να παίζω τις πρώτες μου συγχορδίες, και να γίνομαι ο καλύτερος της γειτονιάς (γέλια…), μαθαίνω ότι στην περιοχή μου υπάρχει ένας δάσκαλος πολύ καλός, ο Άκης Σκαμάγκας, που είχε φτιάξει τα συγκροτήματα «Φοίνικες» και The Skamagas. Στην πορεία, με τον δάσκαλο μαθαίνοντας θεωρία και διάβασμα, μου πρότεινε να ξαναφτιάξουμε τους καινούριους Skamagas. Στο συγκρότημα φέρνω έναν φίλο μου ντράμερ, τον Λεωνίδα Αλαχαδάμη, ο οποίος είναι και ο συνδετικός κρίκος με τον Δημήτρη Πουλικάκο, γιατί όταν διαλυθήκαμε με τους Skamagas, αυτός είχε πάει στο συγκρότημα του Πουλίκα που το είχε ονομάσει Εξαδάκτυλο.

Το ’70 ο Εξαδάκτυλος και οι Socrates φέραμε τον καινούριο ήχο στην ελληνική μουσική σκηνή. Eμείς παίζαμε Stones και οι Socrates έπαιζαν Hendrix, δύσκολο πράγμα να βγάλεις αυτόν τον ήχο. Δημιουργήθηκε ένας χώρος να μας στεγάσει, το γνωστό «Κύτταρο», που το ονόμασε έτσι ο Διονύσης Σαββόπουλος. Επίσης το Rodeo, όπου έπαιζε ο Σαββόπουλος με τα Μπουρμπούλια, που αργότερα πήραν τον Παύλο Σιδηρόπουλο και έγινε το συγκρότημα πιο rock!

Θα έλεγα για τον εαυτό μου ότι είμαι ένας από τους τυχερούς μουσικούς που συνεργάστηκα με το ογδόντα τοις εκατό των καλλιτεχνών και συνθετών, όπως  Χατζιδάκι, Θεοδωράκη, Μαρκόπουλο, Πλέσσα, και άλλους. Με τους τραγουδιστές, Νταλάρα, Αλεξίου, Πάριο, (τους λέω με τη σειρά που συνεργάστηκα μαζί τους) και πολλούς άλλους, τους οποίους για να αναφέρω, πρέπει να μιλάω μέχρι αύριο! Στο Κύτταρο έπαιζαν αυτά τα δυο γκρουπ, Εξαδάκτυλος και Socrates. Γιάννης Σπάθας, Αντώνης Τουρκογιώργης, Γιώργος Τανταλίδης. Είχαμε γίνει πολύ φίλοι, από το πρωί μέχρι το βράδυ παίζαμε και συζητούσαμε περί μουσικής, τίποτε άλλο (που λέει ο λόγος…).

Με τον Γιώργο κάναμε και την εκπομπή στην ΕΡΤ «Jazz στο Τρίτο Πρόγραμμα» για αρκετά χρόνια!

Πολλές φορές οι καλλιτέχνες δεν έχουν επίγνωση του πόσο σημαντικά πράγματα είναι αυτά στα οποία συμμετέχουν. Πώς βλέπεις ύστερα από τόσα χρόνια τις συνεργασίες σου με τον Εξαδάκτυλο, τους Socrates, τον Μάρκο Αλεξίου, τον Γιώργο Τρανταλίδη και όλους αυτούς τους καλλιτέχνες που ανέφερες;

Όταν είσαι 18 ζεις το όνειρο… Όπως όλα τα παιδιά της ηλικίας μου, όλη μέρα παίζαμε μουσική και κάναμε ηχογραφήσεις! Με τον Εξαδάκτυλο προσπαθούσαμε να συνθέσουμε κομμάτια με ελληνικό στίχο και ροκ στοιχεία. Ο Γιάννης Σπάθας με τους Socrates μελετάει τον Τάσο Χαλκιά και δημιουργεί ένα δικό του χρώμα στην κιθάρα. Με τον Γιώργο  Τανταλίδη αργότερα παίζοντας τζαζ χρησιμοποιούμε στοιχεία από το δημοτικό τραγούδι, βάζοντας τον μεγάλο μας παραδοσιακό βιολιστή Γιώργο Κόρο να παίξει στον δίσκο «Μεσόγειος» ένα πολύ συγκινητικό σόλο! Το ακούω και συγκινούμαι… Ως αυτοδίδακτοι μουσικοί που ήμαστε, μας οδηγούσε το ένστικτο, κάναμε αυτό που αγαπούσαμε και αυτό μας μάγευε. Ίσως να ήμαστε και από τους πρώτους που δημιουργήσαμε τον όρο ethnic μουσική. Πιστεύω ότι επηρεάσαμε κατά κάποιον τρόπο την εξέλιξη της νεότερης γενιάς.

Όπως είπες έρχεσαι συχνά στη Σύρο για διακοπές. Πώς βλέπεις να αλλάζει το νησί χρόνο με τον χρόνο; 

Η Σύρος είναι η πατρίδα μου, εκεί γεννήθηκα και είναι περίεργο, ο τόπος που γεννιέσαι τον αισθάνεσαι σαν να είναι η ίδια η μάνα σου, σε τραβάει σαν μαγνήτης. Το νησί είναι πανέμορφο από κάθε άποψη. Μου αρέσει που γίνεται πόλος έλξης πολλών καλλιτεχνών και όχι μόνο!

Ποια είναι η γνώμη σου για όλη αυτή την καλλιτεχνική κίνηση της Σύρου; Τι θα ήθελες να γίνει καλύτερο;

Θα μπορούσε να δημιουργηθεί ένας δίαυλος με άλλους δήμους της Ευρώπης. Για την τζαζ για παράδειγμα θα μπορούσε να γίνει ένας σύνδεσμος με το Montreux ώστε να προσελκύονται σπουδαίοι καλλιτέχνες και συγκροτήματα. Το Ρεμπέτικο  πρέπει να υπερτονιστεί, υπάρχει ένας θησαυρός εκεί! Έχουμε τον Βαμβακάρη που τον ξέρει όλη η υφήλιος. Αν τον είχαν οι Αμερικάνοι θα του είχαν κάνει μαυσωλείο, όπως έχουν κάνει στον Chuck Berry και θα πλήρωνες για να το επισκεφθείς. Η Σύρος αξίζει  να γίνει η καλλιτεχνούπολη της Ελλάδας. Και να μη ξεχνάμε τους καλλιτέχνες του νησιού, πρέπει να τους υποστηρίζουμε με κάθε μέσο. Έχει πολλά ταλέντα η Σύρος και συνθετικά και μουσικά και στιχουργικά! Ο καλλιτέχνης σε κάνει να νιώθεις άνθρωπος, σε όλα τα επίπεδα, στη  χαρά, στη λύπη, στη συγκίνηση, στην αγάπη, στον έρωτα!

Με δυο λόγια τι θα έλεγες ότι σημαίνει για τη ζωή σου η μουσική;

Η ύπαρξη μου είναι η μουσική, χωρίς αυτήν… δεν υπάρχω!

Με την εξέλιξη της μουσικής εκπαίδευσης αλλά και της τεχνολογίας πάρα πολλοί φτάνουν σε πολύ υψηλό επίπεδο κατάρτισης και τεχνικής και μάλιστα από νεαρή ηλικία. Ποιο θεωρείς το σπουδαιότερο προσόν για έναν καλλιτέχνη για να καταφέρει να κάνει κάτι ξεχωριστό;

Καλλιτέχνης γεννιέσαι, δεν γίνεσαι. Από εκεί και πέρα αν έχεις το θείο χάρισμα από μικρός και το ταλέντο, όταν αγγίζεις ένα όργανο να μπορείς να βγάλεις ήχο, τότε έχεις ήδη κάτι πολύ σημαντικό στα χέρια σου. Από εκείνο το σημείο ξεκινά η μελέτη με υπομονή και επιμονή για να κατακτήσεις την τεχνική και να ξεχωρίσεις για τον ήχο σου.

Με όλες τις δυσκολίες που υπάρχουν σήμερα, θα προέτρεπες ένα παιδί να ακολουθήσει τον δρόμο της μουσικής και γιατί;

Αν το παιδί έχει ροπή προς τη μουσική και βέβαια θα το προέτρεπα. Άλλωστε οι μουσικοί όταν συναντώνται λένε: πάμε να παίξουμε; Όπως λέγαμε όταν ήμασταν παιδιά!